Description of Contents
Dünyadan ve Türkiye’den kaynaştırma/bütünleştirme üzerine farklı düzeylerde
uygulanmış, olumlu sonuçlar elde edilmiş eğitim politikalarından ve çeşitli çalışmalardan
örnekler verilmiştir. Dünyadan iyi örnekler bölümünde, kaynaştırma/bütünleştirme
konusunda ülkelerin önem verdiği bazı konular öne çıkmıştır. Bunlar arasında kaynaştırma/
bütünleştirme için sağlam bir yasal altyapının oluşturulması, erken tanı ve erken müdahale
hizmetlerinin öneminin kavranmış olması, bu alanlara insan kaynağı ve daha ileri tanılama
tekniklerinin geliştirilmesi için yatırım yapılması, bireyselleştirilmiş eğitim programlarının
hazırlanması, özel gereksinimli öğrencilerin sadece ilköğretime değil, ortaöğretim ve
yükseköğretime de erişimlerinin sağlanması, öğretmenlerin kişisel gelişim programlarıyla
kapsayıcı eğitim konusunda bilgi ve beceri sahibi olmasının sağlanması örnek sayılabilir.
ABD örneğinde, elde edilen yasal hakların okullarda uygulanıp uygulanmadığı özel
gereksinimli çocukların aileleri tarafından yakından takip edilmiş, hakların ihlal edildiği
durumlarda aileler mahkemelere başvurarak eyaletleri ve okulları yasaların gereklerini
yerine getirmeleri konusunda zorlamışlardır. Finlandiya’da etkili bir kaynaştırma/
bütünleştirme için okul özerkliği, okul temelli problem çözme, aile katılımı ve etkili bir
okul-aile işbirliğine vurgu yapılmaktadır. İngiltere’de özel eğitim konusunda çok yönlü ve
aşamalı bir değerlendirme yapılmasına vurgu yapılırken, Hindistan’da velilerle yapılan odak
grup görüşmelerinin ve velilerin çocuklarının eğitim hakları konusunda bilinçli olmasının
önemine değinilmiştir. Bu konular Türkiye için de eşsiz önemdedir. Kaynaştırma üzerine
gelişmiş bir mevzuata sahip Türkiye’de, ailelerin sahip oldukları hakları bilmesi ve hak
ihlallerini takip etmeleri yasal düzenlemelerin uygulamada da yaşama geçirilmesi sürecini
hızlandıracaktır. Benzer biçimde ailelerin öğretmenlerle iyi bir işbirliği içinde çalışması,
erken tanı konulması, okulda yapılan uygulamaların tamamlanmasını ve tüm sürecin daha
katılımcı olmasını sağlayacaktır.
Türkiye’den iyi örneklerin anlatıldığı üçüncü bölümde ise, mikro düzeyde yapılan
uygulamalara ve sonuçlarına yer verilmiştir. Okul düzeyinde gerçekleştirilen bir projede,
öğretmenler, öğrenciler ve ailelerle yapılmış çalışmaların ve özellikle BEP hazırlama ve
değerlendirme sürecinin bir döngü halinde planlanmasının önemi vurgulanmıştır. Diğer iki
örnekte ise özel gereksinimli ve diğer öğrencilerle birebir yapılan kaynaştırmaya hazırlık
etkinliklerinin kaynaştırmanın etkililiğini artırmadaki rolüne dikkat çekilmiştir.
Özetle, kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitimin etkili olabilmesi, özel gereksinimli
bireylerin kaliteli bir eğitim alabilmeleri ve toplumla en üst düzeyde bütünleşebilmeleri için
hem mevzuat ve politika düzeylerinde hem de daha mikro düzeylerde yani okul seviyesinde
ve eğitim sürecinin içindeki bireylerle bazı çalışmaların yapılması ve çeşitli mekanizmaların
geliştirilmesi gereklidir. Kapsayıcı eğitim üzerine yapılan araştırmalar, sistematik engelleri
aşabilmek için bütün bu düzeylerde eşzamanlı değişikliklerin yapılması gerektiğini
göstermektedir.
